Hordhac
Dalagyada waa laf-dhabarta beeraha iyo cunto-soo-saarka, laakiin waxaa inta badan saameeya cudurro kala duwan oo keeni kara hoos u dhac weyn oo wax-soo-saarka ah. Cudurradaasi waxay noqon karaan kuwo ay keento fungi, bakteeriya, fayrusyo, ama cayayaan. Fahamka cudurrada ugu caansan iyo qaababka looga hortago waa mid muhiim ah si loo ilaaliyo wax-soo-saarka iyo tayada dalagga. Maqaalkan waxaan ku faahfaahin doonaa cudurrada ugu caansan ee dalagyada ku dhaca iyo talooyin waxtar leh oo ku saabsan ka hortagga iyo daaweynta.
TABCADAA TANAADA
- Mildew (Cudurka Qoyaan-qoyaan)
Sababta: Waxay inta badan keentaa fungi, sida (Powdery Mildew) ama (Downy Mildew) Calaamadaha:
Meelo cad oo budo u eg oo ka muuqda caleemaha.
Jilicsanaanta iyo huruud noqoshada caleemaha.
Dalagyada Ay Saameyso: Galleyda, yaanyada, iyo qajaar.
Ka Hortagga:
Hubi in dhirtaadu hesho hawo wanaagsan oo ha isku badnaadaan.
Isticmaal noocyo dalag ah oo u adkeysan kara cudurkan.
Adeegso dawooyinka fungi-dilaha ah (fungicides) si loo xakameeyo faafitaanka. - Blight (Cudurka Caleemaha Dabka)
Sababta: Waxay keentaa bakteeriya ama fungi, sida Phytophthora infestans oo ku dhaca yaanyada iyo baradhada.
Calaamadaha:
Meelo madow oo ku dhasha caleemaha, jirridaha, iyo miraha.
Caleemaha oo qalala oo dhirta oo dhiman karta si degdeg ah.
Dalagyada Ay Saameyso: Yaanyada, baradhada, iyo galleyda.
Ka Hortagga:
Beero dalagga meel qallalan oo biyaha ka fog.
Ka fogow waraabka dusha ah ee dalagga.
Bacriminta iyo dawooyinka fungi-dilayaasha si joogto ah u isticmaal. - Root Rot (Cudurka Xididada Qubta)
Sababta: Fungi sida (Pythium ama Fusarium) oo ku dhasha ciidda qoyan.
Calaamadaha:
Xididada oo qubta oo uraya.
Dhirta oo gaabanaysa oo jilcaysa.
Dalagga oo aan si fiican u kori karin.
Dalagyada Ay Saameyso: Khudaarta, miraha, iyo badarka.
Ka Hortagga:
Isticmaal ciid si fiican u miiray oo hawo fiican leh.
Ka ilaali ciidda inay qoyaan joogto ah ahaato.
Ku dar bacriminta dabiiciga ah si ciidda loo xoojiyo. - Leaf Spot (Cudurka Dhibcaha Caleemaha)
Sababta: Fungi ama bakteeriya sida (Cercospora ama Xanthomonas)
Calaamadaha:
Dhibco bunni ama madow oo ku dhasha caleemaha.
Caleemaha oo dhaca ama qalala.
Dalagyada Ay Saameyso: Sisinta, digirta, iyo yaanyada.
Ka Hortagga:
Beero dalagga meel hawo fiican leh oo si fiican loo kala fogeeyey.
Ha isticmaalin waraab dusha ah.
Adeegso dawooyinka fungi-dilayaasha ah marka calaamadaha hore lagu arko. - Virus Diseases (Cudurrada Fayruska)
Sababta: Fayrusyo kala duwan oo lagu gudbiyo cayayaan sida aphids, whiteflies, ama thrips.
Calaamadaha:
Midabka caleemaha oo is beddela (marmarka ah cagaarkooda oo sii yaraada).
Dhirta oo aan si fiican u korin.
Dalagyada Ay Saameyso: Yaanyada, mooska, iyo baradhada.
Ka Hortagga:
Ka hortag cayayaanka gudbiya fayrusyada adoo isticmaalaya cayayaan-dile.
Isticmaal iniinno fayruska u adkeysan kara.
Ka saar oo gubi dhirta cudurka leh si aysan u faafin. - Wilt (Cudurka Jilicsanaanta Dhirta)
Sababta: Fungi sida (Fusarium ama Verticillium) iyo mararka qaar bakteeriya.
Calaamadaha:
Jilicsanaanta iyo qalitaanka dhirta oo dhan.
Xididada oo qubta.
Dalagyada Ay Saameyso. Digirta, galleyda, iyo sisinta.
Ka Hortagga:
Isticmaal ciid nadiif ah oo bacrin ah.
Bacriminta dabiiciga ah si joogto ah u isticmaal.
Adeegso noocyada dalagga u adkeysan kara cudurkan.
Talada Guud ee Ka Hortagga Cudurrada Dalagyada. - Noocyo Tayo Leh: Beero noocyo dalag oo cudurrada u adkeysan kara.
- Nadiifinta Dhulka: Ka saar haraaga dhirta cudurrada leh, si cudurka uusan u faafin.
- Daryeelka Ciidda: Bacriminta dabiiciga ah iyo waraabinta saxda ah ayaa muhiim ah.
- La Socod Joogto ah: Kormeero dalaggaaga si joogto ah si aad uga hortagto cudurrada.
- Isticmaalka Dawada: Haddii loo baahdo, isticmaalo dawooyinka la oggolaaday ee fungi-dilayaasha ama cayayaan-dilayaasha ah.
Gunaanad
Cudurrada dalagyada ku dhaca waa caqabad weyn oo ku timaadda beeraleyda, laakiin fahamka sababaha iyo hababka ka hortagga waxay si weyn u yareyn karaan khasaaraha. Isticmaalka hababka dabiiciga ah iyo kuwa tiknoolojiyadda casriga ah ayaa ka caawin kara beeraleyda inay helaan wax-soo-saar caafimaad leh oo tayo sare leh. Xusuusnow, ilaalinta caafimaadka dalagyadaadu waa muhiim si loo hubiyo horumar joogto ah iyo barwaaqo beerahaaga!